İDARE HUKUKU

İdare hukuku: devletin yürütme organının (idarenin) işleyişini, görevlerini, yetkilerini ve bireylerle olan ilişkilerini düzenler. Temel amacı, kamu yararının gerçekleştirilmesini sağlarken bireylerin hak ve özgürlüklerini korumaktır.

Kemal Gözler'e göre idare hukukunun tanımı;“İdare hukuku, yürütme organına (idareye) uygulanan kamu hukukudur.”

Kemal Gözler’e Göre İdare Hukukunun Tanımının Unsurları:

1.İdare (Yürütme organı) ile ilgilidir: 

İdare hukuku, devletin yürütme gücünü kullanan organlarına (bakanlıklar, valilikler, belediyeler, kamu kurumları vb.) uygulanır.

2.Kamu hukuku dalıdır:

Özel hukuk değil, kamu hukukudur. Yani bireyler arasında değil, devlet ile birey arasındaki ilişkileri düzenler ve kamu yararı esastır.

3.İdarenin tek taraflı işlemleriyle ilgilidir:

İdare hukuku, idarenin kamu gücüne dayanarak yaptığı işlemleri (izin verme, ceza kesme, ruhsat verme gibi) konu edinir. Bu işlemler, bireylerin rızasına gerek kalmadan yapılabilir.

4.Hukuk devleti ilkesine dayanır:

İdare hukuku, keyfiliği değil; yasalara ve hukuki denetime bağlı bir idareyi öngörür.

(Kemal Gözler’in “İdare Hukuku” (Cilt I, 2023) adlı eserinde)

İdare Hukukunun Temel Özellikleri Şunlardır:

1.Kamu hukuku dalıdır – Devletle- birey arasındaki hukuki ilişkileri düzenler.

2.Yargı denetimine tabidir – İdarenin  işlemleri yargı tarafından denetlenir.

3.İdarenin tek taraflı işlem yapma yetkisi vardır. (kamu gücü)  – Emir ve yasak koyabilir, ruhsat verebilir, ceza kesebilir.

4.Kamu yararı esastır. – Tüm işlemlerde kamu yararı ön plandadır. Kamu yararı temel amaçtır. 

5.İdari işlemlerde hukuk devleti ilkesi geçerlidir. – İdare, hukuka bağlı olarak faaliyet gösterir.

İdare Hukukunun  Konuları:

•İdari işlemler (tek taraflı işlemler: izin, ruhsat, iptal, ceza vb.)

•İdari sözleşmeler

•Kamu hizmetleri

•Kamu personeli hukuku (memurlar, sözleşmeli personel)

•İdari teşkilat (merkezi yönetim, yerinden yönetim)

•İdari yargı (Danıştay, idare ve vergi mahkemeleri)

•İdari sorumluluk (idarenin kusurlu veya kusursuz sorumluluğu)